Westfries Museum verkrijgt historisch schilderij
Vereniging Oud Enkhuizen en het Westfries Museum presenteerden op dinsdagmiddag 15 juli in het stadhuis van Enkhuizen het schilderij ‘De aankomst van Willem van Oranje in Enkhuizen’. Het schilderij is aangekocht door het Westfries Museum met steun van Vereniging Oud Enkhuizen, Ondernemersfonds Enkhuizen en Stichting Comité 21 mei 1572. Met dit gezamenlijke initiatief is een belangrijk verhaal uit de nationale en lokale geschiedenis weer zichtbaar voor het grote publiek.
Het schilderij toont het historische moment waarop Willem van Oranje op 20 oktober 1572 werd ontvangen door burgemeester Pieter Buyskens – omringd door een grote menigte op De Dijk in Enkhuizen. Het bezoek was een gebaar van dankbaarheid voor de voortrekkersrol die de stad speelde in de door de prins van Oranje geleide opstand tegen het Spaanse gezag. Een half jaar eerder, op 21 mei 1572, had Enkhuizen immers als eerste stad in Holland de kant van Oranje en de Opstand gekozen. Willem van Oranje, ook wel bekend als de Vader des Vaderlands, verbleef drie dagen in Enkhuizen. Rechts op de achtergrond is de Dromedaris te zien. De weergave is historisch niet correct, mede omdat het schilderij pas driehonderd jaar na de historische gebeurtenis is geschilderd – rond 1860 – door de Amsterdamse kunstenaar Hendrik Jacobus Scholten (1824-1907).
Hoogtepunt uit de Nederlandse geschiedenis
Ooit, in 1895, was het schilderij onderdeel van de Historische Galerij van kunstenaarsvereniging Arti & Amicitiae in Amsterdam, waar in 102 schilderijen hoogtepunten uit de Nederlandse geschiedenis werden verbeeld. Het schilderij is aangekocht door het Westfries Museum met steun van Vereniging Oud Enkhuizen, Ondernemersfonds Enkhuizen en Stichting Comité 21 mei 1572. Dankzij deze samenwerking is ‘De aankomst van Willem van Oranje in Enkhuizen’ terug in West-Friesland en vanaf nu weer te zien voor een breed publiek. Het werk krijgt tijdelijk een prominente plek in het stadhuis van Enkhuizen, waar het op 15 juli werd gepresenteerd door burgemeester Jeltje Hoekstra-Sikkema, en door initiatiefnemers Klaas Koeman (voorzitter vereniging Oud Enkhuizen), en Ad Geerdink (scheidend directeur van het Westfries Museum). Het Westfries Museum in Hoorn is momenteel gesloten voor een ingrijpende renovatie, maar na heropening medio 2027 krijgt het schilderij een vaste plaats in de vernieuwde presentatie. Daar draagt het bij aan het vertellen van het verhaal van West-Friesland en haar belangrijke rol in de Nederlandse geschiedenis.
‘Finest hour’ voor Enkhuizen
Klaas Koeman en Ad Geerdink benadrukte tijdens de presentatie het belang van deze aanwinst. In navolging van Winston Churchill noemde Ad Geerdink het afgebeelde tafereel een ‘finest hour’ voor Enkhuizen. “Het is bijzonder dat we nu, 353 jaar later, een tastbare herinnering aan dat moment kunnen presenteren met dit schilderij.” Volgens hem is het werk om meerdere redenen van belang: van het historische bezoek van Willem van Oranje aan Enkhuizen in oktober 1572 zijn uit die tijd namelijk geen afbeeldingen bewaard gebleven. Tot voor kort kende men slechts een 19-eeuws schilderij in het Amsterdam Museum en een staalgravure in het Rijksmuseum, die nu een reproductie blijkt te zijn van het huidige schilderij. Ad Geerdink: “Dit imposante werk van Hendrik Jacobus Scholten, rond 1860 geschilderd in de stijl van 17-eeuwse historiestukken, zit vol historische details en dynamiek, al is het niet helemaal historisch correct. Het weerspiegelt bovendien de 19-eeuwse hernieuwde interesse in de Opstand en de Gouden Eeuw, toen trots op het nationale verleden in opkomst was.”
Aanwinst voor de museumcollectie
Voor het Westfries Museum vormt het schilderij dan ook een waardevolle toevoeging aan de collectie vanwege de meerdere historische verhalen die het omvat, aldus nieuwe museumdirecteur Amanda Vollenweider: “Dit werk brengt een cruciaal moment uit de Nederlandse geschiedenis tot leven. Mooi dat dit schilderij nu te zien is op de plek waar de historische gebeurtenis daadwerkelijk plaatsvond. De verwerving is een treffend voorbeeld wat goede samenwerking tussen de West-Friese instellingen oplevert: nu blijft dit verhaal, dat zo belangrijk is voor onze regio, bewaard en kunnen we het aan toekomstige generaties laten zien.”
Museum dicht, stad open
Het Westfries Museum is gesloten tot medio 2027 voor een ingrijpende renovatie en vernieuwing. Maar we blijven het verhaal van de geschiedenis van Hoorn en West-Friesland vertellen, onder andere met ‘Ontdek het verhaal van Hoorn’ op Nieuwstraat 23 (multimediashow met podwalks). Ook onze educatie-activiteiten gaan gewoon door in de Museumwerkplaats op de bovenverdieping van de Boterhal aan de Kerkstraat in Hoorn. Meer weten over de renovatie en vernieuwing van het museum? Volg het bouwblog op www.westfriesmuseum.nl. Geef je op voor de online nieuwsbrief via www.westfriesmuseum.nl/nieuwsbrief.
Meer nieuws
