“Restaureren vraagt om liefde voor het monument”
Het Westfries Museum in Hoorn ondergaat momenteel een ingrijpende restauratie en vernieuwing. Achter de gesloten deuren werkt een gespecialiseerd team aan het renoveren en toekomstbestendig maken van dit unieke monumentale complex uit 1632. Aan het roer staat Dennis Buijsman, projectleider met een groot hart voor erfgoed. “De restauratie was nog urgenter dan we hadden gedacht.”
Wie de afgelopen maanden langs het plein De Roode Steen wandelde, kon het niet over het hoofd zien: het Westfries Museum wordt omringd door bouwhekken. “De restauratie was noodzakelijk, maar het bleek nog noodzakelijker dan we hadden gedacht,” zegt Dennis Buijsman. “Het gebouw was in zo’n slechte staat dat er in de nabije toekomst risico’s zouden kunnen ontstaan voor bezoekers en de collectie.”
Noodzaak funderingsherstel was hoog
Dennis Buijsman is bouwkundig projectleider namens de gemeente (de opdrachtgever) en daarmee eindverantwoordelijk voor het restauratie- en vernieuwingsproject van het Westfries Museum. Zijn taken gaan verder dan alleen het aansturen van de bouw: hij bewaakt de kwaliteit van de restauratie het budget en de planning. Ook stemt hij alles zorgvuldig af met aannemer Koninklijke Woudenberg, TPAHG Architecten en alle andere betrokken partijen. En dat is nodig, want bij een restauratie op deze schaal komen veel specialisten kijken, legt hij uit. Van installateurs tot steenhouwers.
Specialist monumentale restauraties
Als eigenaar van Rijt Projectmanagement, een bureau uit Amsterdam dat zich vooral richt op de directievoering en projectleiding van restauraties van rijksmonumenten, werkt hij vaker aan binnenstedelijke, complexe en politiek gevoelige restauraties. “Dat is onze specialisatie,” vertelt hij. “Vooral rijksmonumenten, vaak ook vanwege herbestemmingen en transformaties in steden als Amsterdam, maar ook daarbuiten. Het Westfries Museum is ook echt zo’n uniek monument”, stelt hij. “Niet alleen is het gebouw bijna 400 jaar oud, het staat ook voor de geschiedenis van de stad en de hele regio. De perfecte omlijsting voor het museum, want het monumentale pand vertelt meteen het historische verhaal van de regio.”
Zorgvuldigheid en liefde voor het vak
De restauratie van het Westfries Museum vraagt dan ook om uiterste precisie en vakmanschap. “Restaureren is geen kwestie van snel even iets opknappen,” benadrukt Dennis. “Het gaat vooral om het behoud en herstel van het monument. En dat vraagt historische kennis en aandacht voor detail. Je moet de geschiedenis van het gebouw kennen, maar deze ook voelen en begrijpen, anders doe je het geen recht. Bij monumentale restauraties heb je je ook te houden aan de wettelijke regelgeving. Als je een recent pand verbouwt, kun je iets weghalen en opnieuw beginnen. Bij een restauratie van een rijksmonument kan dat niet. Als het gesloopt is, is het weg, dan komt het nooit meer terug. Dus ga je uit van wat er is en probeer je dat te herstellen met de materialen die toen werden ingezet. Behoud staat voorop, dat is heel belangrijk.”
Een gestript museum
De belangrijkste renovatieslag betreft het funderingsherstel. En om bij de fundering te komen, moest het hele museumgebouw worden gestript. “Je demonteert alles in het gebouw wat straks weer terug moet komen, dus alle monumentale elementen zoals schouwen, panelen, vloerdelen, lambriseringen, kastwanden en trappen. Die zijn netjes, voorzichtig en vakkundig gedemonteerd, gedocumenteerd, genummerd en opgeslagen. En dat wordt straks allemaal weer teruggeplaatst. Dat gebeurt met respect voor het verleden en met het oog op de toekomst. Want we denken zeker ook aan de toekomst: verduurzaming is een belangrijk onderdeel van het project. Er vindt straks namelijk ook een verduurzamingsslag plaats, dan moet je denken aan verlichting, ventilatie, verwarming, isolatie. Met natuurlijk het museale gebruik in het achterhoofd. Bij een monumentaal pand als dit bestond dit vroeger alleen uit natuurlijke ventilatie en verwarming via de schouwen. Ja, dat kan natuurlijk niet meer vandaag de dag.”
Bekijk hieronder de foto’s van de werkzaamheden van Benno Ellerbroek. Na de galerij gaat het artikel verder.
Van toen naar nu, met respect voor het verleden
Voor deze restauratie is volgens de projectleider vakmanschap en toewijding noodzakelijk. “We werken hier met mensen die echt liefde voor het monumentale restauratievak hebben,” zegt Dennis trots. Momenteel is het team dus volop bezig met het funderingsherstel, een cruciale fase in het project. Daarna wordt het gebouw in oude en nieuwe luister hersteld. “Daar zitten we nu volop in de voorbereiding, we hopen dat – zoals het er nu uitziet – zo’n beetje zomer 2026 af te ronden. Rond die tijd wordt ook het hele nieuwe museale inrichting opgebouwd.”
BouwApp
Tot die tijd hebben de teamleden de handen dus nog volop vol. Naast de technische complicaties speelt bijvoorbeeld ook de logistiek een rol. Het museum staat immers midden in de stad, omringd door woningen en bedrijven. “We moeten zorgvuldig plannen, zodat we geen extra overlast veroorzaken,” vult Dennis aan. “Kijk vooral in de BouwApp om op de hoogte te blijven van de werkzaamheden en eventuele overlast in de omgeving.”
Met liefde en vakmanschap werken Dennis en het team de komende periode dan ook aan het voortbestaan van het monumentale museumcomplex. “Dat wat wij hier nu aan het doen zijn, zorgt ervoor dat het pand er over 200 jaar nog staat,” aldus Dennis. “Dat is het doel: het Westfries Museum veiligstellen voor de toekomst, zodat het museum het verhaal van de geschiedenis van Hoorn en Westfriesland kan blijven vertellen aan generaties bezoekers na ons, in en door middel van het monument. Zo behouden we wat uniek is voor de stad en de regio. Voor de bewoners en de bezoekers van Hoorn en Westfriesland.”
Uitgelichte foto: projectleider Dennis Buijsman – fotograaf: Benno Ellerbroek
Meer nieuws
