Waarschijnlijk is het je opgevallen als je recent in het Westfries Museum bent geweest: er wordt druk gewerkt aan de op handen zijnde sluiting vanwege de renovatie en verbouwing van het museum. Delen van het museum zijn niet meer bereikbaar en in de vitrine van het museumcafé staan objecten met groene, oranje en rode labels. Die labels hebben te maken met de collectiewaardering waar Afdeling Collecties mee bezig is. Maar hoe werkt dat precies?
Sinds de oprichting van het museum, eind 19e eeuw, is er ontzettend veel verzameld. Zoveel dat alle zolders van het gebouw inmiddels tot de nok toe zijn gevuld. Afgelopen jaar – én de komende jaren – ligt de focus op het onderzoeken of de objecten die nu in de collectie zitten, daar daadwerkelijk horen.
Dat doen we vanwege de vernieuwing: straks heropent het Westfries Museum met een nieuw museaal concept. We blijven het verhaal vertellen van Hoorn en West-Friesland in de 17e eeuw, de meest dynamische periode in de geschiedenis van deze regio. Maar dat gaan we op een vernieuwende manier en vanuit nieuwe perspectieven belichten.
Groen = unieke objecten en typisch Westfries erfgoed
Het huidige team kiest daarom een scherpere lijn waar de collectie langs gewogen wordt. De focus ligt nu en straks op objecten uit de Nieuwe Tijd (1450-1800) of objecten die daar heel duidelijk naar teruggrijpen. Dit kan een verheerlijking zijn (zoals in de 19e eeuw gebeurde, toen de term Gouden Eeuw “uitgevonden” werd), maar juist ook een kritische beschouwing op wat er in die tijd gebeurd is.
Ook typisch Westfries erfgoed van buiten de Nieuwe Tijd, zal het museum behouden. Dit geldt bijvoorbeeld voor de vaandels van West-Friese verenigingen die in de 19e en 20e eeuw actief waren. Het zijn unieke, handgemaakte objecten, waarvan geen tweede exemplaar bestaat. Objecten die vallen onder de bovengenoemde criteria, krijgen een groene sticker: ze blijven in de collectie.
Rood = beter af bij andere musea
Maar er zijn ook stukken die hierbuiten vallen. Zoals 20e-eeuwse spellen, waar het museum veel van heeft; die zijn ergens anders beter af. De kans dat ze bij het Westfries Museum ooit van het depot in een tentoonstelling komen, is zeer klein. Daarom zoeken we voor dit soort objecten nieuwe eigenaren. Het Speelgoedmuseum in Deventer zou er bijvoorbeeld een kunnen zijn. Objecten waarvan we zeker weten dat ze ergens anders beter af zijn, krijgen een rood label.
Oranje = verder onderzoek waard
Om tot een goede weging te komen hebben we voldoende informatie nodig. Soms is dat simpelweg niet voor handen. We geven een object dan een oranje label. Wanneer de collectieverhuizing achter de rug is, gaan we het nodige onderzoek doen om de oranje objecten een definitieve kleur te geven (groen of rood). Alle groene objecten worden dan uitgebreider beschreven, ze krijgen een goede foto en een mooie plek in het nieuwe depot of – na de verbouwing – in een vernieuwde presentatie in het verbouwde museum.
Zorgvuldig volgens de wet- en regelgeving
De rode objecten worden volgens de geldende wet- en regelgeving (de Erfgoedwet en de Leidraad Afstoting Museale Objecten – de LAMO) verwerkt. Het streven is zoveel mogelijk objecten bij andere musea onder te brengen. Zij kunnen hun interesse kenbaar maken via de Afstotingsdatabase.
Mocht er na acht weken geen publieke interesse getoond zijn, dan is het museum vrij om met de objecten te doen wat ze goed acht. Het Westfries Museum heeft nog niet besloten wat er gebeurt in dat geval, maar het zal met eenzelfde zorgvuldigheid gewogen en aangepakt worden.
Door dit zorgvuldige proces wordt de ‘ruis’ in de collectie verwijderd en verbetert de kwaliteit van de collectie, met als groter doel de West-Friese en historische identiteit van de collectie verder te versterken.
Video over de uithuizing en herwaardering van de collectie
Achter gesloten deuren is, en wordt nog steeds, gewerkt aan het uithuizen en herwaarderen van onze collectie door de afdeling Collectie – bestaande uit Alice van der Wiel, Henriëtte Tilgenkamp, Tara Boots en Josefin Tönjes. Tienduizenden objecten zijn onderzocht, ingepakt en verhuisd naar ons nieuwe collectiecentrum bij Imming Logistics Fine Art BV in Zwaag. Dieuwertje Wijsmuller, projectleider collectiewaardering en uithuizing, geeft in deze video een inkijkje in het omvangrijke proces.
